24 лютага 2024 года ў Мікалаеўшчынскай сярэдняй школе імя Якуба Коласа прайшла прымеркаваная да святкавання Дня роднай мовы сустрэча з вучнямі і настаўнікамі  галоўнага навуковага супрацоўніка аддзела гісторыі беларускай мовы Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі доктара філалагічных навук Мароз Валянціны Канстанцінаўны.

22 лютага ў межах мерапрыемстваў, прымеркаваных да Дня роднай мовы, у Цэнтральнай навуковай бібліятэцы імя Якуба Коласа НАН Беларусі адбылася прэзентацыя “Русско-белорусского системного семантического словаря” ў 2 т. (2023) –  лексікаграфічнага даведніка новага тыпу, які выйшаў у выдавецтве “Беларуская навука”. Слоўнік падрыхтаваны супрацоўнікамі аддзела беларуска-рускіх моўных сувязей Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі. 

Праблему захавання нацыянальнай адметнасці мастацкага твора пры перадачы яго сродкамі іншай мовы разглядалі ўдзельнікі круглага стала “Пераклад і этнакультурная спецыфіка мастацкага дыскурсу”, які праводзіўся Інстытутам мовазнаўства імя Якуба Коласа 23 лютага да Дня роднай мовы.

Як адзначыў у прывітальным слове дырэктар Інстытута мовазнаўства Ігар Капылоў, праблема перакладу хвалюе многіх ужо даўно і будзе хваляваць пакуль будзе існаваць чалавецтва. “Што тычыцца агульнай тэорыі перакладазнаўства, па ёй напісана тысячы работ і мы можам сказаць, што яна распрацавана ў дастатковай ступені. Калі казаць пра мастацкі пераклад, то тут ёсць вельмі шмат актуальных праблем, якія патрабуюць свайго вырашэння ў розных аспектах: камунікатыўным, культуралагічным, гістарычным, пазнавальным, адукацыйным, аксіялагічным. Для таго каб ажыццяўляць мастацкі пераклад мала дасканала ведаць дзве мовы. Пераклад – асаблівы від інтэлектуальнай дзейнасці. Перакладчык павінен валодаць цэлым комплексам навыкаў: мець мастацкі густ і шырыню кругагляду, добра валодаць стылістычнымі прыёмамі, тонка адчуваць, як музыкант, слова, разумець сэнс фразеалагізмаў і умець падбіраць да іх нацыянальныя адпаведнікі. Для атрымання прафесійнага і якаснага перакладу перакладчыку неабходна пераадольваць не толькі моўныя, але і культурныя бар’еры, ведаць асаблівасці нацыянальнай культуры і гістарычнай эпохі з якой звязаны той ці іншы твор, нацыянальны менталітэт. Толькі пры выкананні шэрагу умоў і патрабаванняў можна атрымаць якасны пераклад”, – лічыць І. Капылоў.

24 лютага 2024 г. у рамках сумеснай ініцыятывы Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа і Брацтва святога апостала Іаана Багаслова Мінскай eпapxii Беларускай Праваслаўнай Царквы для вучняў сярэдняй школы № 115 г. Мінска была праведзена інтэрактыўная гульня «Мова і рэлігія», прысвечаная Міжнароднаму дню роднай мовы. Гэтае мерапрыемства стала ўнікальнай магчымасцю для школьнікаў прадэманстраваць свае веды, развіць уменне працаваць у камандзе і атрымаць новы лінгвістычны вопыт.

22 лютага ў сценах Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь прайшло сумеснае мерапрыемства Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа і Акадэміі кіравання, прысвечанае Міжнароднаму дню роднай мовы.

Удзельнікаў і гасцей гэтай святочнай імпрэзы віталі рэктар Акадэміі кіравання Вячаслаў Даніловіч, дырэктар Інстытута мовазнаўства Ігар Капылоў і галоўны рэдактар часопіса “Маладосць” Вольга Рацэвіч.

Да Міжнароднага дня роднай мовы, які адзначаецца кожны год 21 лютага як садзеянне абароне і захаванню моў народаў свету, у Акадэміі Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь з лекцыяй на тэму “Дзяржаўнасць беларускай мовы” выступіла галоўны навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі беларускай мовы Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (філіял “Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа”) доктар філалагічных навук Мароз Валянціна Канстанцінаўна.

Чаго больш для мовы ў іншаземных словах — станоўчага ці небяспекі, ці можна знайсці «залатую сярэдзіну» ў іх выкарыстанні? Напярэдадні Дня роднай мовы, які адзначаецца 21 лютага, мы паразважалі аб гэтым на круглым стале ў рэдакцыі «Звязды». Прыйшлі да нас людзі дасведчаныя, якія вывучаюць мову прафесійна: Ігар Капылоў, дырэктар Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі; Сяргей Зелянко, загадчык кафедры медыялінгвістыкі і рэдагавання факультэта журналістыкі БДУ; Алена Лапцёнак, загадчык аддзела лексікалогіі і лексікаграфіі Інстытута мовазнаўства; Ірына Ялынцава, загадчык аддзела беларуска-рускіх моўных сувязяў Інстытута мовазнаўства; Вікторыя Уласевіч, вядучы навуковы супрацоўнік аддзела сучаснай беларускай мовы Інстытута мовазнаўства; Анастасія Марозава, навуковы супрацоўнік аддзела лексікалогіі і лексікаграфіі Інстытута мовазнаўства; Эльвіра Ярмоленка, вядучы навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі беларускай мовы Інстытута мовазнаўства. Наша навукова-папулярная размова атрымалася больш папулярнай, чым навуковай, таму, мяркуем, яна будзе цікавая многім нашым чытачам, якія беларускую мову любяць, шануюць і цікавяцца яе развіццём.

Падрабязней...