Публікацыі

Беларуская лінгвістыка

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

ПАТРАБАВАННІ ДА АФАРМЛЕННЯ РУКАПІСАЎ ДЛЯ ШТОГОДНІКА «БЕЛАРУСКАЯ ЛІНГВІСТЫКА»

Булыка А. М. Гістарычна-этымалагічны слоўнік іншамоўнай лексікі ў старабеларускай мове

Булыка, А. М.  Гістарычна-этымалагічны слоўнік іншамоўнай лексікі ў старабеларускай мове / Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа ; склад. А. М. Булыка. – Мінск : Беларуская навука, 2025. – 1078 с.

Гістарычна-этымалагічны слоўнік змяшчае лексіку, запазычаную старабеларускай літаратурна-пісьмовай мовай з іншых моў або ўжываную пад іншамоўным уплывам. На базе фактычнага матэрыялу і этымалагічных меркаванняў разгледжана семантычная структура і крыніца паходжання і пранікнення кожнай лексемы, вызначана яе словаўтваральная актыўнасць на беларускай глебе. Прыведзены час першай фіксацыі кожнай іншаземнай лексічнай адзінкі і яе тагачасныя мясцовыя адпаведнікі.

Беларуская мова ад А да Я

Беларуская мова ад А да Я / І. Л. Капылоў, А. М. Лапцёнак, Н. В. Паляшчук; аўтар ідэі праекта У. Р. Гусакоў. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – 167 с.

У кнізе ў папулярнай форме расказваецца пра галоўныя падзеі ў гісторыі развіцця нацыянальнай мовы, яе адметныя рысы, знакавыя пісьмовыя помнікі і сучасныя слоўнікавыя выданні. Прыводзяцца цікавыя моўныя факты, выказванні паэтаў і пісьменнікаў пра роднае слова, самабытная лексіка, прыказкі, якія адлюстроўваюць каларыт беларускай мовы. Інфармацыя суправаджаецца багатым ілюстрацыйным матэрыялам.

Выданне адрасавана ўсім, хто цікавіцца мінулым і сучасным беларускай мовы і жадае далучыцца да яе скарбаў.

Жураўскі, А. І. Гісторыя беларускай літаратурнай мовы

Жураўскі, А. І. Гісторыя беларускай літаратурнай мовы: да 100-годдзя з дня нараджэння вучонага / А. І. Жураўскі ; уступ. арт., навук.-давед. апарат, уклад.: Н. В. Паляшчук, Э. В. Ярмоленка, С. М. Макітрук. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – 295 с.

Кніга прысвечана апісанню станаўлення і развіцця літаратурна-пісьмовай мовы эпохі беларускай народнасці. Унутранае, структурнае развіццё пісьмовай мовы разглядаецца ў цеснай сувязі з гісторыяй асноўных жанрава-стылявых разнавіднасцей беларускай літаратурнай мовы, яе грамадскіх і культурных функцый на розных этапах гістарычнага развіцця. Змешчаныя ў кнізе назіранні і вывады грунтуюцца на непасрэдным вывучэнні арыгіналаў важнейшых рукапісных і друкаваных помнікаў старажытнай беларускай пісьменнасці, значная частка якіх уводзіцца ў навуковы ўжытак упершыню.

Беларуская дыялекталогія. Матэрыялы і даследаванні : зборнік навуковых артыкулаў

Беларуская дыялекталогія. Матэрыялы і даследаванні : зборнік навуковых артыкулаў / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; навук. рэд. В. М. Курцова. – Мінск : Беларуская навука, 2024 – Вып. 7. ‒ 406 с.
 В. К.
 
УДК 811.166.3’28(082)
 
Сёмы выпуск выдання «Беларуская дыялекталогія. Матэрыялы і даследаванні» прысвечаны пытанням дыялектнай лексікаграфіі, анамастыкі і тэкстаграфіі. Адметная праца ў зборніку – гэта архіўная спадчына, якая ўключае «Матэрыялы для вывучэння беларускіх гаворак» Я. Ф. Карскага, а таксама апрацаваныя архівы «Лексічнага атласа беларускіх народных гаворак». Падаецца максімальна поўная на сёння бібліяграфія прац І. І. Насовіча, робіцца спроба ўстанавіць групу палескіх гаворак, на якой напісаны «Русінски лементар» (1907). Сучасная мясцовая беларуская гаворка ў форме тэкстаў прадстаўлена з розных рэгіёнаў Беларусі, значную частку матэрыялаў складаюць запісы маўлення з Віцебшчыны. 
Інфармацыйна-даведачны блок матэрыялаў уключае паказальнік слоў, спісы скарачэнняў і лексікаграфічных, лінгвагеаграфічных крыніц і іншыя звесткі.

Этналінгвістыка і традыцыйная культура: дыяхранічны і сінхранічны аспекты міжмоўнага ўзаемадзеяння: зб. навук. арт.

Этналінгвістыка і традыцыйная культура: дыяхранічны і сінхранічны аспекты міжмоўнага ўзаемадзеяння: зб. навук. арт. / НАН Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа; пад рэд. Т.М. Аліферчык, Г.В. Алексяевіч. – Мінск: Беларуская навука, 2024. – 285 с.

ISBN 978-985-08-3202-3.

Зборнік падрыхтаваны паводле працы Міжнароднай навуковай канферэнцыі “Этналінгвістыка і традыцыйная культура: дыяхранічны і сінхранічны аспекты міжмоўнага ўзаемадзеяння” (2–3 лістапада 2022 г., Мінск). Выданне змяшчае навуковыя працы беларускіх і замежных даследчыкаў у галіне этналінгвістыкі і сумежных дысцыплін: фалькларыстыкі, анамастыкі, фразеалогіі, этымалогіі, дыялекталогіі, лінгвакультуралогіі і інш. У артыкулах закранаюцца пытанні міжмоўнага і міжкультурнага ўзаемадзеяння ў сінхраніі і дыяхраніі.

Лексічны атлас беларускіх народных гаворак : аналітычны агляд і даведачна-інфармацыйныя матэрыялы

Лексічны атлас беларускіх народных гаворак: аналітычны агляд і даведачна-інфармацыйныя матэрыялы / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; уклад., манаграф. раздзел і інш.: В. М. Курцова. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – 537 с.

ISBN 978-985-08-3191-0.

 

«Лексічны атлас беларускіх народных гаворак: аналітычныя і даведачна-інфармацыйныя матэрыялы» – гэта комплексная навукова-інтэрпрэтацыйная і даведачна-інфармацыйная праца, падрыхтаваная на аснове пяцітомнага лінгвагеаграфічнага даследавання, якое было надрукавана ў 1993–1998 гг. Яна складаецца з бібліяграфічнай часткі, матэрыялы якой прысвечаны асвятленню ролі лаўрэатаў Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь у стварэнні «Лексічнага атласа беларускіх народных гаворак» (ЛАБНГ), манаграфічнага раздзела пра лексічны атлас – гісторыю яго стварэння, структуру, тыпы лінгвагеаграфічных карт і іх асаблівасці, з індэкса слоў, зафіксаваных у пяці тамах атласа, і розных даведачных матэрыялаў – спісаў карт, лексічнага апытальніка, даведачных матэрыялаў аб населеных пунктах, ці сетцы ЛАБНГ, аб правядзенні дыялекталагічных экспедыцый і інш.

Выданне робіць істотны ўклад у тэорыю і практыку лінгвагеаграфічных даследаванняў і будзе цікавым для шырокага кола лінгвістаў. Праца разлічана на даследчыкаў, выкладчыкаў усходнеславянскіх моў, славістаў, а таксама фалькларыстаў, этнографаў, аматараў роднай мовы.

Сучасныя праблемы анамастыкі: зборнік навуковых артыкулаў

Сучасныя праблемы анамастыкі : зборнік навуковых артыкулаў / НАН Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; навук. рэд. І. Л. Капылоў. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – Вып. 2. – 140 с.

Пісьмовая спадчына татараў Вялікага Княства Літоўска і яе гісторыка-культурны кантэкст: зборнік навуковых прац

Пісьмовая спадчына татараў Вялікага Княства Літоўска  і яе гісторыка-культурны кантэкст: зборнік навуковых прац  / Цэнтр даследаванняў беларус. культуры мовы і л-ры НАН Беларусі, Ін-т мовазнаўства; навук. рэд.: І.А. Сынкова, М.У.Тарэлка. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – 205 с. [4] л. іл.

ISBN 978-985-08-3174-3.

Зборнік змяшчае артыкулы беларускіх навукоўцаў, прысвечаныя гісторыі і рукапіснай спадчыне татараў ВКЛ, выбітным асобам, невядомым раней пісьмовым помнікам, феноменам нематэрыяльнай культуры.

Русский язык в современном билингвальном пространстве : сб. науч. ст.

Русский язык в современном билингвальном пространстве : сб. науч. ст. / редкол.: И. В. Елынцева (науч. ред.) [и др.] ; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, языка и лит., Ин-т языкознания им. Я. Коласа. – Минск : Беларуская навука, 2024. – 320 с.

В сборник включены материалы докладов, в которых рассматриваются актуальные вопросы современного состояния и развития русского языка, проблемы функционирования русского языка в условиях билингвизма, проблемы сопоставительных исследований русского языка с национальными языками, вопросы лексикологии и лексикографии, семантики, морфемики и словообразования и т. д., а также теоретические и практические проблемы методики преподавания русского языка в школе и вузе и вопросы обучения русскому языку как иностранному.

Рассчитан на научных работников, преподавателей, аспирантов и всех, кто интересуется проблемами в области русистики и двуязычия. 

Глядзіце таксама

  • Корпус беларускай мовы