Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа

У Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа з'явіўся свой YouTube-канал

Па першым часе на канале будуць публікавацца відэазапісы мерапрыемстваў, праведзеных у Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа з выкарыстаннем платформы Zoom. У перспектыве напаўненне канала можа быць пашырана за кошт дакументальных фільмаў, відэазамалёвак з дыялекталагічных экспедыцый ды іншых сюжэтаў.

Першым ролікам на канале стаў відэазапіс нядаўняга круглага стала «П. А. Бузук і набыткі нацыянальнай лінгвагеаграфіі», які быў прымеркаваны да 130-годдзя з дня нараджэння вучонага і да 100-годдзя Iнстытута беларускай культуры. У мерапрыемстве прыняла ўдзел унучка П. А. Бузука – Кацярына Шашыйташвілі, якая падзялілася сваімі ўспамінамі:

Даклад «Перакладная лексікаграфія ў Інстытуце беларускай культуры»

16 снежня 2021 года ў Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа выступіць Сяргей Запрудскі, кандыдат філалагічных навук, дацэнт кафедры беларускага мовазнаўства БДУ, з дакладам «Перакладная лексікаграфія ў Інстытуце беларускай культуры». Даклад прымеркаваны да 100-годдзя Iнстытута беларускай культуры.

Месца правядзення: Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі (г. Мінск, вул. Сурганава, д. 1, корп. 2, 3-ці паверх, каб. 302).

Пачатак работы: 15.00

Форма правядзення: вочна-дыстанцыйная

Перакладная лексікаграфічная дзейнасць у Інбелкульце ўяўляе сабой надзвычай важную вяху ў развіцці беларускай лексікаграфіі. Гэта звязана з тым, што на змену індывідуальным і часткова саматужным слоўнікам (браты Гарэцкія (1918–1925)) прыйшла практыка ўкладання лексікаграфічных прац, якая абапіралася на ўкладзеную калектыўнымі намаганнямі картатэку і была падтрымана аўтарытэтнай навуковай установай. Акурат з сярэдзіны 1920-х гадоў, часу першага выдання "Практычнага расійска-беларускага слоўніка" Байкова і Гарэцкага вядзе свой адлік беларуская навуковая лексікаграфія. Яшчэ раней, уласна з самага заснавання Інбелкульта, развівалася перакладная тэрміналагічная лексікаграфія, якая дала вынікам славутую серыю “Беларуская навуковая тэрміналогія” (1922-1928, 19 выпускаў).

Паколькі з пачатку 1920-х гг. лексічны склад беларускай літаратурнай мовы зведваў інтэнсіўны рост (ацэначна адбылося павелічэнне ў пяць-сем разоў), пастолькі рыхтаваныя з апорай на актуальны матэрыял і публікаваныя ў дадзены час слоўнікі гэты рост засведчылі. У многім дзякуючы імклівай перакладной лексікаграфічнай дзейнасці Інбелкульта 1922--1928 гг. к канцу дзесяцігоддзя лексічны склад беларускай літаратурнай мовы дасягнуў узроўню іншых развітых моў, што дазваляла тагачаснай беларускай літаратурнай мове паспяхова выконваць разнастайныя грамадскія функцыі.

Спасылка для падключэння:

https://us02web.zoom.us/j/83619218054?pwd=b1ZTZ1ZjQ2JNOWwzbDU1eFRiOFVyUT09

Ідэнтыфікатар канферэнцыі: 836 1921 8054

Код доступу: 774170

Сустрэча ў БДУ

8 снежня 2021 г. на філалагічным факультэце БДУ адбылася сустрэча студэнтаў апошняга курса гэтай установы з супрацоўнікамі Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа. Мэтай мерапрыемства было пазнаёміць будучых выпускнікоў з дзейнасцю вядучай мовазнаўчай установы краіны. Ініцыятарам сустрэчы выступіў дырэктар Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа І.Л. Капылоў, арганізатарам – загадчык кафедры беларускага мовазнаўства М.Р. Прыгодзіч. Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа прадстаўлялі загадчык аддзела гісторыі беларускай мовы Н.В. Паляшчук, загадчык аддзела лексікалогіі і лексікаграфіі А.М. Лапцёнак, загадчык аддзела славістыкі і тэорыі мовы Т.М. Аліферчык, старшы навуковы супрацоўнік аддзела беларуска-рускіх моўных сувязей А.Г. Ванкевіч і старшы навуковы супрацоўнік сектара камп’ютарнай лінгвістыкі С.А. Вагнер.

Пашырэнне і ўмацаванне навуковых сувязей паміж краінамі СНД

26 лістапада ў Цэнтры даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры адбылася сустрэча кіраўніцтва Цэнтра і кіраўнікоў яго структурных падраздзяленняў з удзельнікам III Форума вучоных дзяржаў-удзельнікаў СНД дацэнтам факультэта філалогіі Кыргызскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Ж. Баласагына Жаныбаевай Майрамкуль Абыкееўнай.

Круглы стол «П. А. Бузук і набыткі нацыянальнай лінгвагеаграфіі»

6 снежня 2021 года ў Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа ДНУ “Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі” адбудзецца круглы стол «П. А. Бузук і набыткі нацыянальнай лінгвагеаграфіі», прымеркаваны да 130-годдзя нараджэння вучонага і да 100-годдзя Iнстытута беларускай культуры.

Месца правядзення: Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі (г. Мінск, вул. Сурганава, д. 1, корп. 2, 3-ці паверх, каб. 302).

Пачатак работы: 15.00

Генадзю Апанасавічу Цыхуну – 85 год!

30 кастрычніка доктару філалагічных навук прафесару Генадзю Апанасавічу Цыхуну споўнілася 85 год!

У гэты ўрачысты дзень Генадзь Апанасавіч узнагароджаны медалём У.М. Ігнатоўскага за плённую шматгадовую навуковую і навукова-педагагічную працу, вялікі ўклад у развіццё беларускага і славянскага мовазнаўства, арганізацыю міжнароднага навуковага супрацоўніцтва ў галіне славістыкі.

Круглы стол “Беларуская навуковая тэрміналогія: гісторыя і сучаснасць”

26 кастрычніка 2021 года ў Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа ДНУ “Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі” праведзены Круглы стол “Беларуская тэрміналогія: гісторыя і сучаснасць”, прысвечаны 100-годдзю Інстытута беларускай культуры (Інбелкульта) і дзейнасці Тэрміналагічнай камісіі.

Пасяджэнне Круглага стала, у якім прынялі ўдзел і выступілі з паведамленнямі вучоныя НАН Беларусі, выкладчыкі ВНУ, прадстаўнікі Нацыянальнага інстытута адукацыі Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь і іншыя спецыялісты, праводзілася ў вочна-дыстанцыйнай форме. На пасяджэнні былі абмеркаваны роля Тэрміналагічнай камісіі Інбелкульта ў фарміраванні нацыянальнай беларускай навуковай тэрміналогіі, асноўныя тэндэнцыі і праблемы развіцця беларускай навуковай тэрміналогіі ў ХХ – пачатку ХХІ стагоддзя, актуальныя пытанні ўпарадкавання і ўніфікацыі батанічнай тэрміналогіі і захавання нацыянальнай тэрміналогіі і наменклатуры, надзённыя праблемы ўпарадкавання тэрміналагічнага апарату школьных дысцыплін.

Прэзентацыя “ГРАМАТЫЧНАЙ БАЗЫ БЕЛАРУСКАЙ МОВЫ”

Шаноўныя калегі, сябры!

Запрашаем вас на прэзентацыю “ГРАМАТЫЧНАЙ БАЗЫ БЕЛАРУСКАЙ МОВЫ”, якая адбудзецца ў чацвер 4 лістапада а 19-й гадзіне ў Zoom.

Спасылка для падлучэння: https://us02web.zoom.us/j/87973180615?pwd=SFNmQUIvT0tRaHlDaVYrN3l5bzJVQT09

Ідэнтыфікатар канферэнцыі: 879 7318 0615

Код доступу: 1

Будзем рады вас вітаць!

Граматычная база беларускай мовы

Граматычная база беларускай мовы / уклад. Уладзімір Кошчанка, Алесь Булойчык. - Электронныя тэкставыя даныя і праграма (350 Мб). - Мінск: Тэхналогія, 2021. - 1 электронны аптычны дыск (CDR). Сістэмныя патрабаванні: HTML5-сумяшчальны браўзер.

ISBN 978-985-458-321-1., DOI: 10.13140/RG.2.2.17868.33929

Прапанаванае выданне - найбольш поўны на сённяшні дзень лексіка-граматычны даведнік па беларускай мове. База змяшчае звыш 240 тысяч слоў і грунтуецца на максімальна шырокім фактычным матэрыяле. Гэта акадэмічныя нарматыўныя слоўнікі беларускай мовы, выдадзеныя ў 1984-2016 гадах, іншыя ключавыя слоўнікі апошніх дзесяцігоддзяў, Беларускі N-корпус ды інш. Такі ахоп дазволіў сфарміраваць сапраўды рэпрэзентатыўны і актуальны словаспіс беларускай мовы. Істотнае адрозненне і перавага "Граматычнай базы беларускай мовы" - яе электронная форма (папярэднія падобныя праекты былі толькі ў папяровым выглядзе), і таму яна можа выкарыстоўвацца для далейшых лічбавых распрацовак, звязаных з беларускай мовай. Апрача версіі на дыску, база будзе мець актуальную інтэрнэт-версію і рэпазіторый зыходных файлаў.

Гэта першае выданне такога тыпу, дзе кожная лексема суправаджаецца падрабязным граматычным апісаннем, спасылкамі на слоўнікі і пералікам аўтараў, якія ўжывалі яе.

База распаўсюджваецца на ўмовах ліцэнзіі CC BY-SA 4.0

“Лабараторыя лексікографа”

Пад такой назвай у філіяле ”Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа” Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі адбылася сустрэча вучоных са студэнтамі факультэта пачатковай адукацыі Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя Максіма Танка.

Будучыя настаўнікі пачатковых класаў выявілі жаданне падрабязней даведацца пра адметнасці працы па стварэнні слоўнікаў розных тыпаў пасля лекцыі на адпаведную тэму на занятках па беларускай мове. На прапанову загадчыка кафедры беларускага і рускага мовазнаўства Алены Станіславаўны Васілеўскай аб правядзенні сустрэчы супрацоўнікі інстытута адгукнуліся: яны падрыхтавалі для студэнтаў змястоўныя і пазнавальныя паведамленні, прэзентацыі, разам з бібліятэкарам Ірынай Уладзіславаўнай Смірновай арганізавалі выставу слоўнікаў.

Глядзіце таксама