Навукова-практычны семінар для настаўнікаў беларускамоўных агульнаадукацыйных устаноў Мінскай вобласці

У межах дагавора аб супрацоўніцтве паміж Цэнтрам даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі і Мінскім абласным інстытутам развіцця адукацыі на базе Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа 2 чэрвеня адбыўся навукова-практычны семінар. На сустрэчу з супрацоўнікамі Інстытута былі запрошаны настаўнікі беларускамоўных агульнаадукацыйных устаноў Мінскай вобласці. Дырэктар Інстытута І.Л. Капылоў пазнаёміў прысутных з асноўнымі напрамкамі навуковых даследаванняў, выніковымі фундаментальнымі выданнямі, якія сведчаць пра высокі ўзровень развіцця лінгвістычнай навукі і з’яўляюцца грунтоўнай матэрыяльнай базай для паспяховага ажыццяўлення адукацыйнага працэсу ў краіне на дзяржаўнай беларускй мове. Настаўнікам быў прадстаўлены шэраг лексікаграфічных даведнікаў, падрыхтаваных у аддзеле беларуска-рускіх моўных сувязей, пераважна загадчыкам І.У. Ялынцавай, адрасаваных непасрэдна школьнікам. На семінары былі абмеркаваны таксама асобныя аспекты захавання тэрміналагічнай дысцыпліны ў навучальных дапаможніках.

Дзень славянскай пісьменнасці і культуры ў Засульскай сярэдняй школе

19 мая 2021 года ў дзяржаўнай установе адукацыі “Засульская сярэдняя школа” Стаўбцоўскага раёна Мінскай вобласці адбылося мерапрыемства, прысвечанае Дню славянскай пісьменнасці і культуры. Яно было  арганізавана ў межах супрацоўніцтва Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі і Беларускай Праваслаўнай Царквы.

Гарадскія прадметныя конкурсы – вектар супрацоўніцтва ў рамках Школы юнага лінгвіста

Дыялекталагічная экспедыцыя на Пастаўшчыну

З 12 па 16 красавіка ў Пастаўскім раёне працавала дыялекталагічная экспедыцыя супрацоўнікаў Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Цэнтра даследаваняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі. У экспедыцыйным выездзе ўдзельнічалі дырэктар Інстытута мовазнаўства Ігар Лявонавіч Капылоў, загадчык аддзела дыялекталогіі і лінгвагеаграфіі Вераніка Мікалаўна Курцова, навуковы супрацоўнік аддзела лексікалогіі і лексікаграфіі Анастасія Аляксандраўна Марозава і малодшы навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі мовы Таццяна Віктараўна Іваніцкая.

КОНКУРС ТВОРЧЫХ РАБОТ, ПРЫСВЕЧАНЫХ ГОДУ НАРОДНАГА АДЗІНСТВА

Нацыянальная акадэмія навук Беларусі абвяшчае Рэспубліканскі конкурс творчых работ, прысвечаны Году народнага адзінства (далей – Конкурс).

Конкурс праводзіцца з мэтай кансалідацыі беларускага грамадства і ўмацавання нацыянальнага адзінства, фарміравання пачуцця гонару за гераічнае мінулае і слаўнае сучаснае, падтрымкі таленавітых творчых людзей, папулярызацыі Беларусі ў прасторы міжнароднай культуры.

Намінацыі Конкурсу лепшых ідэй, накіраваных на адлюстраванне адзінства народа:

“Песні нашага краю”,

“Вершы і апавяданні пра свой край”,

За што я люблю родную зямлю

26 сакавіка ў Прэзідыуме НАН Беларусі прайшло ўрачыстае мерапрыемства, прысвечанае ўшанаванню пераможцаў Першага рэспубліканскага конкурсу творчых пісьмовых работ “За што я люблю родную зямлю”. Конкурс быў абвешчаны па ініцыятыве Старшыні Прэзідыума НАН Беларусі У.Р. Гусакова і прымеркаваны да завяршэння трылогіі Года малой радзімы. Арганізатарамі выступілі Цэнтр даследаваняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі і Аб’яднаная галіновая прафсаюзная арганізацыя работнікаў НАН Беларусі. Мэта конкурсу – падрыхтоўка жыхарамі нашай краіны творчых прац, у якіх адлюстроўваюцца дасягненні ў развіцці рэгіёнаў, увасабляецца пачуццё гонару за сваю малую радзіму, любоў да яе гераічнага мінулага і славутага цяперашняга. Такое агульнарэспубліканскае мерапрыемства скіравана на павышэнне ўзроўню духоўнай культуры, развіццё творчага патэнцыялу, абуджэнне цікавасці да вывучэння роднай мовы, літаратуры, гісторыі і культуры, захаванне і перадачу культурна-гістарычнай спадчыны будучым пакаленням, дэманстрацыю і папулярызацыю дасягненняў нашага народа. Ставілася задача даць магчымасць кожнаму аўтару выявіць сваю любоў да бацькаўшчыны. У конкурсе прынялі ўдзел 840 чалавек, узроставы дыяпазон удзельнікаў ад 6 гадоў (Зеньчык Цімафей з горада Вілейка Мінскай вобласці) да 91 года (Цюлюнова Ірэна Уладзіміраўна з вёскі Фальваркі Астравецкага раёна Гродзенскай вобласці), сацыяльны статус таксама розны – вучні, настаўнікі, студэнты, выкладчыкі ВНУ, урачы, бібліятэкары, вучоныя, вайскоўцы, журналісты, пенсіянеры.

Падвядзенне вынікаў Рэспубліканскага конкурсу творчых пісьмовых работ "За што я люблю родную зямлю"

26 сакавіка адбудзецца падвядзенне вынікаў Рэспубліканскага конкурсу творчых пісьмовых работ "За што я люблю родную зямлю". 

Месца правядзення: Прэзідыум НАН Беларусі (2-гі паверх, вялікая канферэнц-зала)
Дата правядзення: 26 сакавіка 2021 года
Час правядзення: 11.30 – 15.00
 
Праграму Конкурсу можна паглядзець у ДАЛУЧЭННІ

Шосты выпуск выдання “Беларуская дыялекталогія: Матэрыялы і даследаванні”

Беларуская дыялекталогія. Матэрыялы і даследаванні. Вып. 6 / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа / навук. рэд. В. М. Курцова, Л. П. Кунцэвіч. – Мінск : Беларуская навука, 2021. – 440 с.

Шосты выпуск выдання “Беларуская дыялекталогія: Матэрыялы і даследаванні” прысвечаны пытанням дыялектнай лексікаграфіі, анамастыкі і тэкстаграфіі. Адметная праца ў зборніку – гэта архіўныя спадчына, якая рэпрэзентавана моўнай часткай манаграфіі І.А.Сербава “Беларусы-сакуны” і невялічкім слоўнікам Язэпа Дылы. Змяшчаюцца ў зборніку таксама артыкулы пра стан сучаснага маўлення на тэрыторыі Беласточчыны, падрыхтаваныя на аснове аналізу расшыфраваных запісаў, назапашаных у час дыялекталагічных экспедыцый на працягу 2015-2018 гг. Сучасная мясцовая беларуская гаворка ў форме тэкстаў прадстаўлена з розных рэгіёнаў Беларусі, а таксама з беларуска-польскага памежжа.
Зборнік робіць важны ўклад у рэалізацыю фундаментальнага праекта “Зводны слоўнік беларускіх народных гаворак” і з’яўляецца 
запатрабаваным сярод лінгвістаў, этнографаў, гісторыкаў, а таксама ўсіх, хто працуе з родным словам.

Зазірнулі разам у моўную скарбонку

16 лютага 2021 года ў рамках мерапрыемстваў, прысвечаных Тыдню роднай мовы, малодшы навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі беларускай мовы Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі Таццяна Іваніцкая для выхаванцаў тэатральнай майстэрні “SOFFIT” арганізавала і правяла  гульню-віктарыну па старабеларускай лексіцы “Моўная скарбонка”.

Да 125-годдзя Кандрата Крапівы

5 сакавіка 2021 г. спаўняецца 125 гадоў з дня нараджэння Кандрата Крапівы, беларускага драматурга, паэта, празаіка, мовазнаўца, грамадскага дзеяча.

Амаль кожны беларус ведае яго як паэта і байкапісца, аднаго з таленавітых беларускіх драматургаў. Пра яго літаратурную творчасць і грамадскую актыўнасць сабрана шмат інфармацыі, аднак талент яго асобы не зводзіўся толькі да літаратурнай працы. Пра дзейнасць Крапівы-мовазнаўца ведаюць, магчыма, толькі спецыялісты, але гэта таксама вельмі змястоўная і выніковая старонка яго жыцця.

Сталая навуковая дзейнасць Кандрата Крапівы (Кандрата Кандратавіча Атраховіча) пачалася ў 1947 г. у Акадэміі навук. Спачатку ён кіраваў мовазнаўчым сектарам Інстытута літаратуры, мастацтва і мовы, а праз 5 гадоў, у 1952 г., калі Інстытут мовазнаўства быў адноўлены як самастойная навукова-даследчая ўстанова ў структуры Акадэміі навук БССР, узначаліў яго. Да гэтага часу ён ужо абараніў кандыдацкую і доктарскую дысертацыі, быў абраны членам-карэспандэнтам (1940), а пазней правадзейным членам Акадэміі навук БССР (1950). З 1956 па 1982 гг. Крапіва з’яўляўся віцэ-прэзідэнтам Акадэміі навук, але яго навуковая дзейнасць па-ранейшаму была цесна звязана з мовазнаўствам.

Менавіта ў гэты час ён прымаў удзел у якасці рэдактара ў стварэнні найбольш важных і грунтоўных прац у беларускім мовазнаўстве – руска-беларускага і беларуска-рускага слоўнікаў, “Дыялекталагічнага атласа беларускай мовы”, “Тлумачальнага слоўніка беларускай мовы”.

Глядзіце таксама

  • Корпус беларускай мовы